Gezocht: Duurzame economische toekomst voor Noordrand

Gezocht: Duurzame economische toekomst voor Noordrand

Race om shopping centra… of hoe het niet moet

De economische ontwikkeling in het Noorden van Brussel en het aanpalende grensgebied in de Rand is veel te belangrijk om over te laten aan projectontwikkelaars, studiebureaus en werkgevers. Daarom heeft onze vakbond samen met de Brusselse en Vlaamse milieubeweging (BBL, Bral, IEB) én middenstandsorganisaties (UNIZO en UCM) een interregionaal platform voor duurzame economische ontwikkeling in Brussel en de Rand opgericht. Een mond vol maar een benaming die zegt waar het op staat.



Just Under the Sky project aan de Van Praet brug



Megalomane projecten

Deze ongewone coalitie van organisaties, die op andere fora stevig van mening kunnen verschillen, hebben elkaar gevonden in hun onvrede met het stuitende gebrek aan dialoog tussen Vlaamse en Brusselse overheden en het onvermogen om tot een gedeelde visie te komen over de economische en ruimtelijke ontwikkeling van de Noordrand aan beide kanten van de gewestgrens. Voor de komende jaren staan in deze regio een batterij megalomane shopping – en kantoorprojecten op de planning. We spreken over niet minder dan 250.000m² bijkomende winkeloppervlaktes en 325.000m² kantooroppervlaktes op nauwelijks 4km van elkaar.

Het is absurd te denken dat alle projecten zich kunnen realiseren en dus is er een ongeziene race aan de gang om de eerste zijn. Projectontwikkelaar Uplace lijkt in deze race als eerste zijn slag thuis te halen met de ontwikkeling van een shopping center op de oude industriële terreinen vlakbij de Renault fabriek in Machelen. Het shopping center Just Under the Sky van privéontwikkelaar Mestdagh wat verder langs het kanaal aan de Vanpraetbrug in Schaarbeek volgt met rasse schreden en heeft zonet groen licht gekregen van de Brusselse regering. En de Stad Brussel heeft met haar NEO project plannen klaar liggen voor de ontwikkeling van een shopping center op de Heizelvlakte. Ook vlakbij.

Bijkomende economische activiteiten, bijkomende arbeidsplaatsen? Daar kunnen we als werknemersbeweging toch niet tegen zijn? Zo eenvoudig is het niet. Helaas.

Uplace project in Machelen

Vraag is of er voldoende kooplustigen zullen zijn? Een recente studie over het potentieel van grootschalige detailhandel in het Noorden van Brussel spreekt nu al  van een verzadiging van de markt. Tenzij deze  nieuwe shopping centra elders jobs vernietigen natuurlijk. Ook wel kannibalisatie genoemd in de vakliteratuur.

Andere mogelijkheden?

Kunnen we de schaarse ruimte in de regio niet beter aanwenden voor andere economische activiteiten? Moeten we geen voorrang geven aan activiteiten die een antwoord bieden op de uitdagingen van de toekomst, zoals de klimaatopwarming, door te investeren in sectoren zoals cleantech (van recylage tot isolatie) of slimme logistiek. Spoor en waterweg zijn goed aanwezig. Werknemers met poten aan hun lijf ook. Dit biedt kansen!

Vraag is of we ons niet letterlijk zullen vastrijden. De vermelde shopping centra zullen gerealiseerd worden in suburbaan gebied ver weg van openbaar vervoer knooppunten en dus vooral met de auto te bereiken. Dit terwijl de Ring en lokale wegen in de regio verder dichtslibben. Hoe moeten onze mensen nog op hun werkplaats geraken? 

Opbieden of samenwerken?

Neo project op de Heyzel, Brussel- Stad

Moeten we meegaan in dit opbodbeleid waarbij Brussel en de Vlaamse Rand zich concurentieel tot elkaar verhouden? Voor projectontwikkelaars en investeerders komt dit natuurlijk goed uit.  Wie heeft de interessantste condities of biedt het minste weerstand?  Maar zouden Vlaamse en Brusselse overheden niet beter één front vormen en samen kijken naar de optimale aanwending van middelen? En kiezen voor een doordachte inplanting van economische activiteiten op de schaal van de ruime regio die zich uitstrekt van Brussel tot Leuven, Mechelen, Aalst en Ottginies?

Het ACV in Halle- Vilvoorde en Brussel pleit voor leefbaar werken én wonen nu en voor de toekomstige generaties. Gans het debat rond de shopping centra is een schoolvoorbeeld van hoe het niet moet. Brusselse en Vlaamse politici proberen elkaar vliegen af te vangen maar realiseren zich niet hoe ze op die manier een duurzame toekomst voor de regio hypothekeren. Een begin zou kunnen zijn om plannen op elkaar af te stemmen. Of samen eens een pint gaan pakken (geen samenwerking zonder vertrouwen). Hier werd recentelijk een kans gemist. Het Ruimtelijk Uitvoeringsplan van het Vlaams Strategisch Gebied rond Brussel (VSGB) lijkt het bestaan van Brussel te ontkennen.
                                        
Ben Bellekens - ACV Brussel- Halle- Vilvoorde